Umowa o pracę na okres próbny może poprzedzać każdy rodzaj umowy o pracę (za wyjątkiem umowy na okres próbny). Nie stosuje się ich przy nawiązywaniu stosunku pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę oraz umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Zawarcie tej umowy ma na celu sprawdzenie kwalifikacji i umiejętności pracownika jednocześnie pozwala pracownikowi zapoznać się z warunkami pracy w zakładzie.

O długości okresu próbnego decydują strony stosunku pracy, może trwać tydzień lub dwa, albo miesiąc. Czas trwania umowy na okres próbny został ograniczony do maksymalnie trzech miesięcy. Kodeks pracy nie przewiduje możliwości przedłużenia okresu próbnego o czas ewentualnej nieobecności pracownika czy przestoju w zakładzie. Termin trzech miesięcy jest nieprzekraczalny.

Te zasady nie dotyczą pracownic w ciąży. Umowa na okres próbny ulegnie automatycznie przedłużeniu z mocy prawa bez konieczności podejmowania jakichkolwiek czynności przez strony stosunku pracy. Jeśli została ona zawarta z pracownicą w ciąży na okres dłuższy niż jeden miesiąc oraz termin rozwiązania umowy o pracę przypada po upływie trzeciego miesiąca ciąży, wtedy automatycznie ulegnie przedłużeniu do dnia porodu. Te zasady nie dotyczą pracownic w ciąży, z którymi zawarto umowę o pracę na okres próbny nie dłuższy niż jeden miesiąc.

Można natomiast przedłużyć pierwotnie ustalony okres próbny, pamiętając, iż cały okres próby łącznie nie może przekroczyć trzech miesięcy. Nie można natomiast kilkakrotnie zatrudniać pracownika na okresy próbne powyżej trzech miesięcy zmieniając tylko rodzaj pracy.

Umowa na okres próbny rozwiązuje się:
– z upływem terminu, na jaki została zawarta,
– na mocy porozumienia stron,
– z upływem okresu wypowiedzenia,
– bez wypowiedzenia przez pracodawcę lub pracownika w przyczyn określonych w Kodeksie pracy.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę na okres próbny:
– 3 dni robocze, gdy umowę zawarto na okres do 2 tygodni,
– 1 tydzień, gdy umowę zawarto na okres krótszy niż 3 miesiące,
– 2 tygodnie, gdy umowę zawarto na okres 3 miesięcy.

Podsumowanie

Cechy charakterystyczne umowy o pracę na okres próbny:
– może poprzedzać każdy rodzaj umowy o pracę (terminowa i bezterminową),
– nie ma obowiązku jej stosowania, decyzja o jej podpisaniu pozostawiona jest stronom stosunku pracy,
– nie może trwać dłużej niż 3 miesiące,
– nie można jej przedłużyć poza kodeksowe 3 miesiące, nawet gdy pracownik był chory abo w zakładzie był przestój (nie dotyczy kobiet w ciąży),
– łatwość rozwiązania umowy,
– krótkie okresy wypowiedzenia,
– brak wymogu uzasadnienia przyczyny wypowiedzenia.

Zalety dla pracownika:
– możliwość zapoznania się z zakładem pracy,
– brak możliwości obchodzenia przepisów prawa pracy dzięki ścisłemu określeniu maksymalnego czasu trwania umowy,
– brak możliwości wydłużania tego rodzaju umów w czasie.

 Zalety dla pracodawcy:
– możliwość sprawdzenia kompetencji pracownika,
– krótkie terminy i brak skomplikowanych procedur,
– krótkie okresy wypowiedzenia,
– brak pracowniczej ochrony związkowej.

Umowę o pracę sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. Jeden egzemplarz otrzymuje pracownik, drugi należy wpiąć do części B jego akt osobowych.