1. Określenie pracownika

Pracownikiem może być tylko osoba fizyczna – człowiek, która związana jest z pracodawcą specyficznym stosunkiem prawnym, stosunkiem pracy. Kodeks pracy określa, że może on być nawiązany na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru i spółdzielczej umowy o pracę.

Nie są pracownikami m. in. osoby wykonujące pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej (o dzieło i zlecenie, umowy agencyjnej), prowadzący działalność gospodarczą, wykonujący pracę nakładczą (chałupnicy), zatrudnieni w służbach mundurowych (pozostają w stosunkach służbowych), więźniowie pracujący na podstawie skierowania do pracy, o ile nie zostały z nimi zawarte umowy o pracę. Nie każda zatem osoba ma status pracownika.

W mikroprzedsiębiorstwie raczej trudno spotkać pracownika mianowanego lub powołanego. Pracownikiem będzie osoba, z którą podpisana została umowa o pracę (na okres próbny, na czas określony, na czas nieokreślony lub na zastępstwo). Umowa zlecenie czy o dzieło nie uprawnia zleceniobiorcy do korzystania z przywilejów pracowniczych, jedynie umowa o pracę. I już.

2. Zdolność bycia pracownikiem

O zdolności bycia pracownikiem decydują dwa kryteria: wiek i zdolność do czynności prawnych.

Kodeks pracy określa dolną granicę wieku dla pracownika – 18 lat, nie ustanawia natomiast górnej. Osiągniecie wieku emerytalnego nie powinno być przeszkodą do kontynuowania zatrudnienia, mogłoby nawet stanowić dyskryminację ze względu na wiek.

Wyjątkiem od zasady zatrudniania osób pełnoletnich,  jest podpisanie umowy o pracę z pracownikiem młodocianym, o ile osiągnął 16 lat i nie przekroczył 18 roku życia.

Zabronione jest zatrudnianie osób, które nie ukończyły 16 roku życia za wyjątkiem zatrudniania ich na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Posiadanie zdolności do czynności prawnych oznacza, że pracownikiem nie może być osoba poniżej 13 roku życia oraz osoba całkowicie ubezwłasnowolniona.