1. Pracownik – członek rodziny
Zatrudnienie członka rodziny nie napotyka ograniczeń ze strony Kodeksu pracy. Ograniczenia takie mogą wynikać jedynie z przepisów szczególnych (w tym samym wydziale sądu na stanowiskach sędziego lub referendarza sądowego nie mogą pracować małżonkowie, a także osoby spowinowacone w linii prostej).
Małżonek może być pracownikiem, o ile praca nosi cechy stosunku pracy. Koniecznym jego elementem jest pracownicze podporządkowanie pracodawcy. To może być trudne do uzasadnienia w sytuacji, gdy pracodawca=małżonek osobiście wykonuje czynności z zakresu prawa pracy. Z umowy o pracę zawartej miedzy małżonkami nie mogą także wynikać obowiązki wynikające bezpośrednio z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Małżonkowie z mocy prawa zostali zobowiązani do wzajemnej pomocy i współdziałania dla dobra rodziny. Zgodnie z zasadą równouprawnienia małżonków nie byłoby tu możliwe wskazanie podmiotu zatrudniającego i pracownika.
Współmałżonek pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracująca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie ubezpieczeń społecznych traktowana jest jako osoba współpracująca. Osoba taka podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu od chwili rozpoczęcia współpracy.
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zgłasza siebie do ZUS jako płatnika składek na druku ZUS ZFA z kodem 0510, natomiast osobę współpracującą zgłasza na formularzu o symbolu ZUS ZUA z kodem 0511.
2. Pracownik – wspólnik w spółce
Zatrudnienie wspólnika w spółce też jest możliwe pod warunkiem, że została zawarta z nim umowa o pracę oraz przedmiotem umowy nie jest prowadzenie spraw spółki. W zakresie ubezpieczeń społecznych pracownik-wspólnik nie jest traktowany jak pracownik, jest już objęty ubezpieczeniem społecznym jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.
Statusu pracownika nie może uzyskać członek jednoosobowego zarządu, bowiem prowadziłoby to do zawarcia fikcyjnej umowy „z samym sobą”.
Umowę o pracę wepnijcie do części B. Nie zapomnijcie o zakresie obowiązków.