Pracownik od momentu podpisania umowy o pracę przez cały czas podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu. Od wypłacanej mu pensji odprowadzane są składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Pierwsze trzy są jednakowe dla wszystkich ubezpieczonych, ostatnia zależna jest m.in. od wielkości zakładu, stanu bhp. Dodatkowo odprowadzana jest zaliczka na ubezpieczenie zdrowotne jako procent podatku dochodowego, oraz składki na FP i FGŚP.

1. Ubezpieczenie emerytalne i rentowe

Podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest przychód pracownika – pensja pomniejszona o wynagrodzenie za czas choroby, odosobnienia, wypłaty zasiłku, ekwiwalentu za odzież itp.

Ustawodawca wprowadził ograniczenie wysokości podstawy wymiaru składek. Roczna podstawa wymiaru tych składek, w danym roku kalendarzowym, nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej. Kwora ta jest co roku waloryzowana, w 2013 roku ustalono jej wysokość na 111390 zł.

Z tego ubezpieczenia finansowane są świadczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonego.

Ubezpieczenie emerytalne

Od 1 stycznia 1999 roku składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52% podstawy wymiaru. Pracodawca i pracownik pokrywają ją w równych częściach, po 9,76% każdy. Wpłata jest dzielona na części, mianowicie 17,22% pozostaje na indywidualnym subkoncie prowadzonym przez ZUS. Pozostałe 2,30% odprowadzane jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do wskazanego przez pracownika otwartego funduszu emerytalnego. Składki pracowników, którzy nie wybrali OFE, w całości lądują w ZUSie.

Ubezpieczenie rentowe

Wysokość składki na ubezpieczenie rentowe od 1 lutego 2012 roku wynosi 8,00% podstawy wymiaru. Przez pracownika finansowana jest w wysokości 1,50%, natomiast 6,50% pokrywa pracodawca.

3. Ubezpieczenie chorobowe

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Pracownikowi opłacającemu składki na ubezpieczenie chorobowe przysługuje m. in. prawo do zasiłku chorobowego, wyrównawczego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego.

Ubezpieczenie chorobowe

Od 1 stycznia 1999 roku wysokość składki na ubezpieczenie chorobowe wynosi 2,45% i jest w całości finansowana jest przez pracownika.

4. Ubezpieczenie wypadkowe

Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się w zależności od kategorii ryzyka. Podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie wypadkowe jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Ubezpieczenie wypadkowe

Od 1 kwietnia 2012 roku wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi od 0,67% do 3,86%. Ubezpieczenie wypadkowe jest w całości opłacane przez pracodawcę.

Dla płatników składek zgłaszających w poprzednim roku kalendarzowym do ubezpieczenia wypadkowego przeciętnie miesięcznie nie więcej niż 9 osób, kwota składki na ubezpieczenie wypadkowe obliczana jest stopą procentową w wysokości 1,93% obowiązującą od 1 kwietnia 2012 roku

5. Ubezpieczenie zdrowotne

Mimo, że każdy pracownik podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, nie jest ono ubezpieczeniem społecznym. Podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest łączny przychód brutto pomniejszony o składki na ubezpieczenie społeczne płacone przez pracownika. Na jej wysokość nie wpływa liczba członków rodziny osoby ubezpieczonej.

Ubezpieczenie zdrowotne

Składka na ubezpieczenie zdrowotne od 1 stycznia 2007 r. wynosi 9,00% i jest opłacana wyłącznie przez pracownika.

6. Fundusz Pracy

Fundusz Pracy nie jest ubezpieczeniem społecznym, aczkolwiek co miesiąc odprowadzane są na niego składki, pobór realizowany jest przez ZUS. Podstawą wymiaru składki jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Fundusz Pracy (FP) to państwowy fundusz celowy działający od 1 stycznia 1990 r. Jego głównym celem jest łagodzenie skutków bezrobocia, aktywizacja zawodowa i promocja zatrudnienia. Zgromadzone fundusze przeznaczone są przede wszystkim na zasiłki dla bezrobotnych, stypendia naukowe, dodatki aktywizacyjne, świadczenia integracyjne, programy przeciwdziałaniu bezrobociu, promocja i pomoc prawna zatrudnionym za granicą, koszty działania klubów pracy.

Składki na Fundusz Pracy

Wysokość składki na Fundusz Pracy od 1 stycznia 1999 r. wynosi 2,45% podstawy wymiaru. Składka w całości finansowana jest przez pracodawcę.

6. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

FGŚP został utworzony w 1994 roku celu ochrony pracowników przed utratą wynagrodzenia spowodowaną niewypłacalnością pracodawcy (upadłość, likwidacja, zwolnienia grupowe). Jego działalność finansowana jest ze składek płaconych przez pracodawców, ZUS realizuje jedynie pobór składek.

Ze środków Funduszu zaspokajane są roszczenia pracowników dotyczące: wynagrodzenia za pracę,wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, za czas niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy; wynagrodzenia za czas, kiedy pracownik był niezdolny do pracy, ze względu na chorobę; wynagrodzenia za okres urlopu; odprawy pieniężnej należnej wskutek rozwiązania umowy o pracę bez winy pracownika; ekwiwalentu pieniężnego za urlop należny za rok kalendarzowy, w którym ustał stosunek pracy; odszkodowania(art. 361 § 1 Kodeksu pracy); dodatku wyrównawczego; składek na ubezpieczenia społeczne.

Składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Od 1 stycznia 2006 roku składka na FGŚP wynosi 0,10% podstawy wymiaru. Składka jest w całości finansowana przez pracodawcę.

7. Terminy rozliczania i opłacania składek

PS. Tak tylko refleksję mam jedną, część składek pokrywa pracownik, a i tak za wszystko płaci pracodawca…