Jednym z elementów systemu bezpieczeństwa i higieny pracy są instrukcje BHP. Regulują one najważniejsze aspekty pracy mające wpływ na bezpieczeństwo pracownika. Z ogólnych przepisów bhp wynika obowiązek pracodawcy zapewnienia właściwych instrukcji na stanowiskach pracy. Z zapisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 lipca 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) nie wynika natomiast obowiązek ich przygotowania przez pracownika tej służby a jedynie jej opiniowania. Ze względu na rodzaj i zakres zawartych w niej informacji, najlepiej byłoby, aby była przygotowywania przez osobę/osoby najlepiej znające tryb, sposób pracy na stanowisku oraz zagrożenia z nim związane – np. kierownik działu, brygadzista, pracownik zatrudniony na danym stanowisku, pracownik służby bhp.

Wymagania

Szczegółowe wymagania dla instrukcji BHP określa § 41 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U.2003.169.1650 z późn. zm.)

1. Pracodawca jest obowiązany udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące:
   1. stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników;
   2. obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych;
   3. postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;
   4. udzielania pierwszej pomocy.
2. Instrukcje, o których mowa w ust. 1, powinny w sposób zrozumiały dla pracowników wskazywać czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników. Instrukcje dotyczące prac związanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych powinny uwzględniać informacje zawarte w kartach charakterystyki tych substancji i preparatów.

Instrukcje bhp należy umieścić w miejscu łatwo dostępnym dla pracownika. Każdego zatrudnionego przed przystąpieniem do pracy należy zapoznać z zasadami pracy na stanowisku pracy oraz instrukcjami dotyczącymi bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń. Pracownik potwierdza fakt zapoznania się z nimi własnoręcznym podpisem.

Określa to art. 237⁴ Kodeksu Pracy

1. Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.
2. Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.
3. Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zawartość instrukcji BHP

Instrukcje bhp składają się z następujących części:

• uwagi ogólne,
• podstawowe warunki bezpiecznej pracy,
• czynności przed rozpoczęciem pracy,
• czynności podczas pracy,
• czynności zabronione,
• czynności po zakończeniu pracy,
• zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych,
• zasady postępowania w razie wypadku,
• uwagi końcowe.

Udostępnianie instrukcji BHP

W niektórych zakładach, szczególnie w których wszyscy pracownicy posługują się poczta elektroniczną, instrukcje mogą być przesyłane wyłącznie tą drogą lub umieszczane w sieci wewnętrznej. Mogą być także umieszczone przy stanowisku pracy, w łatwo dostępnym segregatorze u kierownika itp.

Należy pamiętać jednak o konieczności posiadania dokumentu poświadczającego fakt zapoznania pracownika z instrukcjami. Oświadczenie takie należy umieścić w części B akt osobowych pracownika.

Jak napisać dobrą instrukcję bhp znajdziecie w artykule: Jak napisać instrukcję BHP?